Từ ngày 01/7/2025, Luật Thuế GTGT 48/2024/QH15 bắt đầu có hiệu lực, thay thế hệ thống quy định cũ và đặt lại “luật chơi” cho doanh nghiệp trong kê khai, khấu trừ, hoàn thuế và xuất hóa đơn. Tinh thần chung: siết chặt điều kiện khấu trừ – minh bạch đầu vào, làm rõ thời điểm tính thuế, cập nhật cơ chế hoàn thuế cho nhóm 5%, và bổ sung nghĩa vụ với thương mại điện tử/nền tảng số.
1) Danh mục không chịu thuế: thu hẹp có chọn lọc
Một số mặt hàng/dịch vụ trước đây “không chịu thuế” được chuyển sang thuế suất 5% hoặc 10%; đồng thời nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế cho hộ/cá nhân kinh doanh lên 200 triệu đồng/năm. Mục tiêu là phản ánh đúng bản chất giá trị tăng thêm và giảm “khoảng mờ” trong áp dụng.
2) Thuế suất xuất khẩu 0% – quy tắc rõ ràng hơn
Luật liệt kê rõ các trường hợp hàng hóa, dịch vụ được áp dụng 0% (bán ra nước ngoài, bán vào khu phi thuế quan phục vụ sản xuất xuất khẩu, vận tải quốc tế, xây lắp ở nước ngoài, v.v.) và nêu ngoại lệ không được 0% (chuyển giao công nghệ ra nước ngoài, tái bảo hiểm, cấp tín dụng, dịch vụ bưu chính – viễn thông, một số sản phẩm đặc thù…). Doanh nghiệp cần “đối chiếu song song” hợp đồng – chứng từ – điểm ngoại lệ trước khi áp mã thuế.
3) Điều kiện khấu trừ đầu vào: bắt buộc không dùng tiền mặt
Điểm thay đổi lớn là yêu cầu mọi giao dịch muốn khấu trừ đầu vào đều phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt (trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định). Quy định mới cũng cho phép tính khoản thuế đầu vào không khấu trừ được vào chi phí tính thuế TNDN hoặc vào nguyên giá TSCĐ (trừ trường hợp thiếu chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt). Ngoài ra, nếu bị sót thuế đầu vào, doanh nghiệp được khai bổ sung trước khi có quyết định kiểm tra/thuế, với hướng dẫn chi tiết cách xử lý tăng – giảm số phải nộp/được hoàn.
4) Hàng khuyến mại: giá tính thuế = 0
Luật chốt nguyên tắc: hàng hóa/dịch vụ dùng để khuyến mại theo pháp luật thương mại có giá tính thuế bằng 0. “Nút thắt” lâu nay giữa luật thuế và luật thương mại vì vậy được tháo, giảm rủi ro lập hóa đơn sai cho chương trình khuyến mại.
5) Hàng nhập khẩu: làm rõ công thức giá tính thuế
Giá tính thuế GTGT khi nhập khẩu là giá tính thuế nhập khẩu + thuế nhập khẩu + thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) + thuế bảo vệ môi trường (nếu có). Cách viết mới giúp thống nhất cách tính và hạn chế gian lận kê khai trị giá.
6) Thời điểm xác định thuế: “sát” với chuyển giao/lập hóa đơn
Hàng hóa: thời điểm chuyển giao quyền sở hữu/quyền sử dụng hoặc thời điểm lập hóa đơn.
Dịch vụ: thời điểm hoàn thành cung ứng hoặc thời điểm lập hóa đơn.Quy tắc này buộc doanh nghiệp đồng bộ thời điểm ghi nhận doanh thu – lập hóa đơn, giảm tranh chấp “đã thu tiền/ chưa thu tiền”.
7) Hoàn thuế: thêm “chốt kiểm” và mở cửa cho nhóm 5%
Cơ quan thuế chỉ xem xét hoàn khi bên bán đã kê khai và nộp thuế đối với hóa đơn liên quan – nhằm khóa rủi ro hoàn thuế trên hóa đơn “ảo”. Đồng thời, doanh nghiệp chỉ sản xuất/cung ứng hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 5% nếu sau 12 tháng/4 quý liên tiếp còn tồn đầu vào từ 300 triệu đồng trở lên chưa khấu trừ hết thì được hoàn; trường hợp nhiều mức thuế suất sẽ phân bổ theo tỷ lệ do Chính phủ quy định.
8) Người nộp thuế trong kỷ nguyên nền tảng số
Luật bổ sung nghĩa vụ với nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, hoạt động TMĐT/nền tảng số; đồng thời quy định tổ chức quản lý nền tảng/sàn có chức năng thanh toán sẽ khấu trừ – kê khai thay cho cá nhân/hộ kinh doanh trên nền tảng đó. Đây là bước tiến để “bịt lỗ hổng” thất thu trong kinh tế số
Tác động thực hành: doanh nghiệp cần làm gì ngay từ 01/7/2025?
- Chuẩn hóa điều kiện khấu trừ: rà soát toàn bộ quy trình thanh toán để bảo đảm “không dùng tiền mặt” cho mọi giao dịch muốn khấu trừ; cập nhật hợp đồng, điều khoản thanh toán.
- Cập nhật hệ thống hóa đơn – chứng từ theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Thông tư 32/2025/TT-BTC: thời điểm lập hóa đơn, ký hiệu mẫu số, các trường hợp đặc thù (ủy nhiệm, khuyến khích lấy hóa đơn, tiêu chí rủi ro…) phải được cấu hình trong ERP/POS.
- Quy trình hoàn thuế “2 chiều”: không nộp hồ sơ khi bên bán chưa kê khai/nộp; với doanh nghiệp thuế suất 5%, thiết lập dashboard theo dõi số thuế đầu vào chưa khấu trừ và mốc 300 triệu đồng/12 tháng hoặc 4 quý.
- Xuất khẩu & 0%: lập checklist đối chiếu điều kiện – ngoại lệ trước khi áp 0% để tránh rủi ro bị ấn định thuế.
- Kinh doanh trên nền tảng: đánh giá trách nhiệm khấu trừ/kê khai thay, đặc biệt với tổ chức quản lý nền tảng có chức năng thanh toán; cập nhật điều khoản dịch vụ với nhà bán.
